Deze opleiding is bedoeld voor mensen die met mensen (willen) werken
Mensen die een eigen praktijk hebben, of overwegen er een te starten, mensen die in het bedrijfsleven werken, mensen die in zorginstellingen werken of mensen die ervaren dat er meer in het leven is dan een succesvolle carrière of een goede relatie. Mensen die weliswaar blij zijn met de huidige stand van kennis en kunde op het gebied van menswetenschappen (klassiek en alternatief) maar die toch ook tekorten en hiaten ervaren. Voor mensen die graag hun eigen vorming ter hand nemen en voor wie bewustzijnsontwikkeling in hun eigen leven belangrijk is.
Download folder opleiding filo-praxis
Impressies van eerdere opleidingsgroepen
Symposium 2017
Nawoord van Will Heutz op het boek van Lou Marinoff – Geen pillen maar Plato
Geen pillen maar Plato!
Filosofie als oplossing voor alledaagse problemen.
De moderne psychologische/psychiatrische hulpverlening lijkt vooral gericht op het toedienen van pillen. Marinoff zocht uit welke levenswijsheden en –tradities u kunnen helpen, om de kwaliteit van leven terug te vinden of uit te breiden. Marinoff past filosofie praktisch toe en helpt u met een vijfstappenplan uw evenwicht terug te vinden.
Lou Marinoff, geen pillen maar Plato!,
Uitgeverij De Arbeiderspers, isbn 978 90 295
7303 0 (€ 17,50)
BESCHRIJVING
Heilzame filosofie. Geen pillen maar Plato! legt uit hoe inzichten uit verschillende wijsheidstradities het dagelijks leven kunnen verrijken. Met de juiste filosofie op het juiste moment, kan de kwaliteit van leven worden teruggevonden of verbeterd. Talrijke aansprekende praktijkvoorbeelden laten het heilzame effect van praktische filosofie zien: mensen voelen zich beter, gaan constructiever nadenken en genieten meer van het leven. Lou Marinoff ontwikkelde daartoe een vijfstappenplan: identificeer het probleem, breng emoties constructief onder woorden, analyseer de mogelijkheden en denk na over een filosofie die helpt bij het maken van een keuze, zodat vervolgens het evenwicht weer hervonden kan worden.Hier klikken om te bewerken.
Nawoord
Er was eens, lang geleden, een dag dat de goden besloten de wereld te scheppen. De wereld met alles erop en eraan, zo ook de mens. Ten ontstond er een probleem want waar moeste ze de wijsheid en de waarheid verbergen? Ze wilden namelijk het zoeken ernaar avontuurlijk maken, zodat de mensen wijsheid en waarheid niet meteen zouden vinden.
Verschillende mogelijkheden werden geopperd: in de diepste zeeën, op de verste ster, op de hoogste berg of in de donkerste spelonken. De oudste goden waren het er uiteindelijk over eens dat de wijsheid verborgen moest worden in de mens zelf, maar waar? Een van hen zei: ‘In het denken’. ‘Nee.’ zei de ander. ‘In het hart.’ weer een ander zei: ‘In de intuïtie.’ De oudste, de wijste der goden, ging hiermee aan de slag.
Vele jaren later ging een mens op zoek naar deze wijsheid. Zijn zoektocht bracht hem bij het orakel dat hem antwoord kon geven. Het orakel antwoordde dat hij naar een punt moest gaan waar verschillende landsgrenzen elkaar kruisten – dáár zou het antwoord aan hem onthuld worden. Dankbaar ging de man op weg naar de aangegeven plek, maar hij vond er niet veel bijzonders: een ambachtelijke werkplaats en drie eenvoudige winkeltjes. Er werden respectievelijk hout, stukjes metaal en stukjes ijzerdraad in de winkeltjes verkocht. Teleurgesteld over het aantreffen van zoiets eenvoudigs trok hij verder en gaandeweg vergat hij wat er was gebeurd.
De jaren verstreken. Tot hij op een moment, tijden een avondwandeling, werd geraakt door prachtige muziek. De wijsheid-zoeker was diep geroerd en ging op zoek aar de muzikant. Hij vond een jonge vrouw die haar vingers over de snaren van een gitaar liet glijden, meesterlijk en geïnspireerd. Plotseling werd hij zich bewust van de gitaar zelf en zie, hij ontdekte en herkende dat de gitaar was gemaakt van het materiaal uit de eenvoudige winkeltjes van destijds. Ineens drong de boodschap van het orakel tot hem door: we hebben alles wat we nodig hebben meegekregen. Het is onze taak om alles op de juiste wijze bij elkaar te brengen en daarna ambachtelijk, oefenend, te gaan gebruiken.
Praktische filosofie is liefde voor deze vorm van wijsheid. Dit betekent dat een praktisch filosoof probeert een wijs mens te worden, niet zozeer een veelweter, maar een mens met levenservaring. Een mens die de meest uiteenlopende situaties, mensen en dingen op hun waarde weet te schatten. Een mens die de kunst van het goede leven verstaat, niet door geweld maar door vertrouwdheid ermee. Wij noemen onszelf: homo sapiens. ‘Sapiens’ betekent fijnproever, wijsgeer, wijze. Fijnproeven is kritische smaak… proevend beproeven. Dat wil zeggen, niet zomaar van alles slikken, de dingen niet zonder meer aanvaarden, maar ze keuren! Herkauw niet zomaar wat anderen je voorzetten. Wees je eigen kok. Of aanknopend bij ons verhaaltje: als je het muziekinstrument gevonden hebt en van anderen geleerd hebt het te spelen, speel dan je eigen spel. Want het leven draalt niet bij gisteren, noch blijft het staan bij vandaag: leven is (r)evolutie. Het wijsgerig bezig zijn is het hartstochtelijk doorleven van echt mens zijn. Filosofie is dus geen supra-wetenschap, maar dient om de mens wakker te schudden en hem op te roepen tot een leven in liefdevolle strijd, daarbij gebruikmakend van heldere geest, een open hart en een ontwakende intuïtie.
In het begin van de jaren tachtig begon een aantal filosofen zich te verdiepen in het praktisch maken van de academische filosofie. De meesten van ons waren ook gespecialiseerd in een of andere vorm van menswetenschap of menskunde. We ervoeren de beperkingen van onze universitaire opleidingen en trainingen bij het begeleiden van mensen of organisaties die ons opzochten.
Geleidelijk aan begonnen wij , vanuit een vruchtbare confrontatie met elkaar, wegen te banen die beter voldeden. Gerd B. Achenbach komt de eer toe een prachtige benadering ontwikkeld te hebben die hij ‘Philosophische Praxis’ noemt. Inmiddels bestaan er wereldwijd nationale en één internationale verenigingen voor filosofische praktijk.
In onze Europese traditie kreeg de filosofie reeds bij de Grieken de benaming ‘Therapeutikos’ en stond als ‘medicina mentis’ (geestelijke medicijn) in hoog aanzien bij zowel gewone burgers als bij leiders. Nogal wat artsen waren filosofisch geschoold; staatslieden en koningen werden geadviseerd door (praktische) filosofen of waren zelf filosoof, bijvoorbeeld Seneca en keizer Marcus Aurelius.
Een aantal van ons vond en vindt het bestuderen van diverse bewustzijnstoestanden belangrijk. Bewustzijnsverruimingen bij mensen met bijzondere capaciteiten afkomstig uit verschillende culturen, tijdperken en terreinen van menselijke activiteit met vragen als: Wat zijn de hoogste uitingen van de menselijke natuur? Wat stelt (de) deze mensen tot zulke verrichtingen in staat?
Gaandeweg doen we zeer bemoedigende ontdekkingen. Bijvoorbeeld dat er een fundamentele menselijke wijsheid bestaat, een te activeren potentieel aan intelligentie en waardigheid dat ertoe kan bijdragen de problemen in de wereld individueel en collectief op te lossen. Deze wijsheid is niet het eigendom van één cultuur, noch is zij eenzijdig westers of oosters georiënteerd. De praktische filosofie probeert, met respect probeert, met respect voor alle waardevolle ontdekkingen uit de grote waaier van de menskunde, klassiek én alternatief; uit Oost én West; wetenschap én spiritualiteit, een wijze van denken en benaderen te zijn die helpt deze wijsheid te baren , op te voeden en te vormen. Onze praktijk ervaringen bevestigen dat wij echt vrije mensen kunnen zijn en met geluk, humor en wijsheid met moeilijkheden om kunnen gaan.
Er blijken vele mooie wegen naar inzicht en wijsheid te leiden. Door het bewandelen van deze wegen kunnen we ertoe bijdragen dat de wereld iets lichter, verlichter wordt. Niet door alleen te theoretiseren en speculatief te fantaseren, maar door het maken van een persoonlijke reis. Het is een reis waar we thans met nieuwe helderheid voor de keuze komen te staan: willen we tweedehands-mensen of Mensen worden? Ontkennen we wat we zijn of betreden we nieuwe, vaak ook al oude wegen van denken, compassie en Zijn, zodat we – in ons eigen tempo en op onze eigen wijze kunnen bijdragen aan een (r)evolutie van onze samenleving. De komende tijden vragen om een toekomst-opende praxis van Zin en Zijn, van nieuwe patronen en benaderingen. Of, om bij het beginverhaal te blijven, samen op een nieuwe manier leren musiceren vanuit een andere grondtoon.
Boeken, zo zei een filosoof onlangs, zijn lange brieven aan dierbare vrienden. Misschien wilt u het boek van mijn vriend Lou Marinoff als zodanig lezen. En misschien mag ik u uitnodigen elementen uit dit boek te aanvaarden zoals een goed filosofisch consult dialogisch ervaren kan worden. Een filosofische dialoog heeft geen regels of methoden volgens welke ze zich ontwikkelt.
Een geslaagd gesprek is te vergelijken met een mooi muziekstuk. Een goed muziekstuk- of een ander kunstwerk – kan niet gecomponeerd worden vanuit aangeleerde regels alleen, maar creëert zijn eigen regels die voor dit unieke kunstwerk gelden. Met regels alleen componeer je hoogstens een zeer middelmatig muziekstuk. Zo zijn veel therapeutische regels ook een belediging van de menselijke waardigheid en vrijheid.
De huidige complexe, gevoelige, vaak geestelijk ontwikkelde mens wordt gevangen gehouden door dogma’s, methodes en technieken. Door deze beperkte manier van kijken zal je de Mens tegenover je niet zien. Elke methode leert ons wel iets te zien, maar we lopen door de specialisatie het risico veel te missen.
Een geslaagd gesprek is steeds weer de majesteitsschennis van wetenschap en methode, is gepraktiseerde metatheorie. Daarom zal het ons nooit lukken exact vat te leggen wat filosofische praktijk is. Tijdens onze congressen, bijeenkomsten en trainingen ervaren we dit steeds weer. We ervaren de verscheidenheid en ontwikkelen vaak prachtige tegenstrijdige benaderingen rondom ‘levenskunst’. Gelukkig maar , al te veel overeenstemming betekend starheid, dood. Misschien hebben wij wel dezelfde relatie tot wijsheid als de negatieve theologen ten aanzien van God. Ze kunnen niet ‘met’ maar ook niet ‘zonder’. Niet weten als geïntegreerde wijsheid. Vanuit de filosofische traditie gesproken: ‘weten niet te weten’; docta ignorantia: geleerde onwetendheid.
Een van de voordelen van een filosofische opleiding is het leren van het ‘waarderend begrijpen’. Zoveel filosofen hebben zo verschillend gedacht en geleefd. Door hun denken en zijn mee te beleven krijg je eerbied voor het anderen van de Ander; hoe verschillend dan ook. Je krijgt meer werkelijkheid te zien.
Als we met dit waarderend begrijpen het boek van professor Marinoff lezen, wat zien we dan? Wij zien een voor ons een prachtige Amerikaanse benadering van praktische filosofie.
Het boek wil geen recepten of korte-termijn oplossingen voor het goede leven aanreiken. Wat wil het dan wel? Het wil u helpen uw eigen weg te vinden, Het wil u een perspectief bieden op een werkelijkheid die u echt wenst en die u zelf kun beginnen te scheppen. Misschien niet onmiddellijk en meteen, maar wel gedurende de rest van uw leven. Het boek bevat voldoende literatuurverwijzingen om u te helpen bij het baren van uw eigen wijsheid en deze op te voeden. Uw wordt uitgenodigd uzelf de belangrijkste vragen te stellen, namelijk: wie ben ik, wat hoop ik, wat wil ik en hoe kan ik op basis van echte zelfkennis mijn leven leiden. Het ontwikkelen van de essentie van levenskunst.
Amerikaans is ook de provocerende titel: Geen pillen, maar Plato! Als je zoals wij, tijdens een jarenlange praktijkervaring veel mensen tegenkomt die het soms héél erg moeilijk hebben, dan ben je oprecht dankbaar dat er medicijnen en technieken bestaan die ja als hulpmiddel mag gebruiken.
Vanzelfsprekend zijn wij voorstander van vergaand hersenonderzoek in combinatie met psychofarmacologie, neurologie, et cetera, echter vanuit inzicht en aard, kracht én grenzen van het thans overheersende eenzijdige bewustzijn. Een van de uitwassen van dit type bewustzijn is de onjuiste opvatting dat met een pil alles in orde komt.
Een werkelijkheidsopvatting waartegen Lou Marinoff terecht p wil wijzen op onze gevangenschap in begrippen, ideologieën en systemen, en mogelijkheden aanreiken die op een frisse , lichte wijze vooral de ontwikkelde leek aanspreekt.
Ik neem u tot besluit mee terug naar onze wijsheid-zoeker. Hoe verging het hem verder? Welnu, inmiddels was hij al aardig wijs geworden en trok hij met een wakkere intelligentie en een open hart door de wereld. Hartstochtelijk wilde hij zijn wijsheid delen. Veel raakte hem. Prachtige kinderogen met ontelbare beloften…
Maar ook de vele conflicten en verwarringen in het leven, de wreedheden en de verdeeldheid van godsdiensten, ideologieën en nationaliteiten. Hij wist dat hij naar het oude ambachtshuisje bij de kruising terug moest gaan en hij wachtte.
Plotseling was er enorme energie aanwezig. Was het waarheid, liefde, wijsheid, de wijste God zelf of nog iets anders? De energie deelde een inzicht met hem en de wijze waarop hij het verstond was ongeveer als volgt: ik heb jullie geschapen en jullie kostbare schatten meegegeven. Willen jullie ze gebruiken? Ik heb jullie geschapen en kan niet zonder jullie, jullie zijn nu mij , ik ben jullie. Met mijn armen vol kansen sta ik dagelijks voor jullie en vertel jullie van mijn droom, die inmiddels ook jullie droom is. In deze droom inspireer ik, daag ik uit, roep ik jullie.
Ik weet dat mijn droom vaak te groot en te diep is. Jullie korten hem in tot wat je kunt, wat je wilt op jullie eigen wijze. Als jullie vele nee’s mijn droom vertragen, dan begrijp ik dat wel want alles kan nog niet. Het moet nog groeien. Maar telkens als jullie een deel van de wijsheid waarmaken, telkens als een mens Mens wordt, dan scheppen jullie met me mee. De toekomst is nu wat wij er samen van maken: ik kan niet zonder jullie, ik heb jullie gewild. Willen jullie mij, kunnen jullie eigenlijk nog wel zonder mij?
En de wijsheid-zoeker ervoer de oeroude waarheid: wil je de wereld helpen groeien, begin dan bij jezelf!
Ik hoop dat dit boek, deze lange brief aan dierbare vrienden, u kan inspireren bij uw zoektocht, uw groeiproces. Een groeiproces in wijsheid. Wijsheid in groeien, groeien in wijsheid.
Will Heutz
Bestuurslid van de International Society of Philosophical Practitioners.